Op rolletjes

Soms stel ik me voor hoe het zou zijn als mijn huishouden op rolletjes zou lopen. Ik sta 's ochtends op, neem op mijn gemak een douche, haal vers brood bij de bakker die al vanaf 6 uur open is, eet rustig mijn boterhammen, drink nog een kopje koffie en ga kalm de deur uit voor mijn afspraken van die dag. Ik hoef me niet te haasten, ik hoef geen stoplichten te vervloeken en er is geen noodzaak om iedere vijf minuten neurotisch op mijn horloge te kijken. Ik arriveer een keurige vijf tot tien minuten te vroeg ter plaatse en ik zie er onberispelijk uit. Mijn ademhaling is rustig, mijn oksels zijn kurkdroog.

Perfectie.

Nimmer bereikt.

Zelfs als ik ruim op tijd opsta, moet ik nog haasten. Die extra minuten zijn net sokken in de was. Ze verdwijnen gewoon. Dus ren ik onder de douche door, eet een halve boterham die het schimmelstadium gevaarlijk dicht is genaderd en prop de rest in een zakje voor onderweg. De koffie kan ik vergeten - en waar is nou mijn telefoon? Ik bel mijn mobiele nummer met de vaste lijn en hoor niets, want natuurlijk staat het kreng op stil. Ik zoek op de logische plekken, gevolgd door de onlogische. Uiteindelijk vind ik hem in de badkamerkast naast de haarborstel. Ik zou zweren dat ik hem daar niet neer heb gelegd, maar nu heb ik helemaal geen tijd meer, laat staan om te fantaseren over een telefoon die zichzelf kan teleporteren naar andere plaatsen in huis en dat louter doet om mij dwars te zitten.

Ik droom er soms van, van zo'n huishouden op rolletjes. Dat willekeurig wie op willekeurig welk moment kan binnenlopen en dat het dan opgeruimd is. Geen jassen op stoelen, geen tijdschriften op de grond, niet gezellig in gesprek zijn met mijn bezoek en ondertussen stiekem zitten te broeden op een plan om die stofvlok ongemerkt onder de bank te schoppen. Of dat ik op mijn gemak op mijn aangekondigde bezoek wacht, terwijl ik een boek lees in de bank. Want de boodschappen heb ik gisteren al gehaald, het huis is gestoft en gezogen en de berg rommel die ik nog gauw uit het zicht moet mikken bestaat niet, want ik laat nooit iets slingeren.

Heerlijk, lijkt me dat.

Daar kan ik met gemak een uurtje over fantaseren.

Om tot de conclusie te komen dat ik wel heel erg vaart moet maken, wil ik nog op tijd te zijn voor mijn volgende afspraak.

Haren fatsoeneren, tanden poetsen, spullen pakken, rennen.

Maar waar is nou die telefoon?

Onweer

Het is warm vandaag. Geen aangename warmte, maar het soort warmte dat als dikke stroop je longen binnendringt en je ademhaling belemmert. Een kleffe warmte. Onweer hangt in de lucht. Ook in het oude kantoorpand in de binnenstad voelen de mensen de zwaarte van de luchtvochtigheid op hun schouders drukken. Het maakt hen prikkelbaar en kortaf. Ik zie het, maar ik sta erbuiten. Ik heb geen last meer van de warmte. Ik niet. Ik ben gewend aan warmte.

De mensen hier hebben een bijnaam voor het archief, dat wegens ruimtegebrek diep verscholen ligt in de kelder. Ze noemen het Hades. Ik weet niet wat dat betekent, maar het interesseert me niet zo veel. De meesten haten het archief. Ze krijgen het benauwd, omdat de stellingen zo dicht op elkaar staan. Ze worden nerveus van de duizenden mappen die je aanstaren. Ze vinden dat er te weinig licht is en te veel stof. Maar het ergste van alles vinden ze de hitte die op de loer ligt tussen de kasten en die zich op geen enkele manier laat verjagen. Ik niet. Ik ben inmiddels gewend aan de warmte. Ik ben tevreden met de stilte die in mijn oren zoemt en mijn gedachten uitschakelt. Ik ben tevreden met de automatische bewegingen van mijn handen die de mappen en formulieren terugplaatsten. Het is mijn wereld en ik wens niet meer.

Maar zij wensen wel meer. Zij zitten op de bovenste verdieping en kijken uit over de wereld en zij horen de klachten van de medewerkers die de dossiers moeten ophalen in het diepste binnenste van dit gebouw. Daarom zijn zij laatst naar beneden gekomen. Ze zijn afgedaald uit hun wereld en de mijne binnengestapt. Ze waren hier nooit eerder geweest en nu kwamen ze kijken. Ik hield mij op de achtergrond en wachtte af wat er ging komen. Ik zag hoe ze tussen de kasten doorliepen. Ik zag hoe ze naar mij keken. Ik zag hoe hun dure schoenen zich resoluut verplaatsten. Ik hoorde het zachte geritsel van dure stof. Ik hoorde wat ze zeiden. Ik zag hoe ze naar mij keken.

Ik heb niet alles begrepen, maar ik weet dat er dingen gaan veranderen. Alles gaat veranderen. Ze hebben het archief gewogen en te licht bevonden. Het moet weg; het moet anders. Er moet een nieuw systeem komen om de lucht te verversen. De rookmelders werken niet. Er moet meer loopruimte komen tussen de kasten. Een betere indeling van het archief. Betere verlichting. Nieuwe kasten. Minder stof. Automatisering. Ik heb hen verteld dat het onzin is en dat er helemaal niets hoeft te veranderen. Ik werk hier en ik weet de weg. De indeling van het archief is goed zoals ik hem heb gemaakt. Maar niemand luistert naar mij. Ze kijken alleen maar.

Vandaag zal de laatste dag zijn. Nog even. Als ik de deur openzet, hoor ik hoe het onweer dichterbij komt. Met de dubbele deur gesloten hoor je niets. Ik ruim de laatste mappen op. Ik leeg de prullenbak in de container in de garage. Nog even en het is tijd om naar huis te gaan. Nu kom ik aan mijn laatste taak van vandaag. Ik heb besloten dat vijf stapeltjes genoeg moet zijn. Ieder stapeltje moet bestaan uit vijf even dikke mappen. De oudste mappen zijn het beste. Die zijn groot en de hoeken verkruimelen onder mijn handen. Vijf even grote stapeltjes, in ieder gangpad één. 

Ik snijd me aan een map, maar dat voel ik nauwelijks meer. Ook daar ben ik aan gewend. Vijf stapeltjes, in ieder gangpad één. Hoor je hoe het onweer nadert? Hoor je hoe het einde nadert? Zie je de precisie waarmee ik ook mijn laatste taak volbreng? Dit is het moment. Nu komt het einde.

Ik haal diep adem voor ik de eerste lucifer afstrijk. Vijf stapeltjes. Vijf lucifers. Dat van de rookmelders heb ik een half jaar geleden al gezegd. Maar niemand luistert naar mij. Ze kijken alleen maar.

'Is dat een verhaal?'

'Een verhaal van zeven woorden is toch helemaal geen verhaal,' was de mening van een aantal van mijn bloglezers. Tja. Wat mij betreft kan je in zeven woorden heel wat vertellen. Maar om mijn trouwe lezers niet teleur te stellen, volgt er dadelijk een écht kort verhaal. 'Onweer'. Het eerste verhaal dat ik ooit heb ingestuurd voor een wedstrijd en waarmee ik meteen de eerste prijs binnensleepte. Driehonderdvijftig gulden. Een gouwe ouwe dus. 

Waarom schrijven en koken nog steeds niet samengaan

Nou, omdat je weleens de verkeerde kookpit aan zou kunnen doen.
Die onder het vlees in plaats van onder de groente.
En dat is op zich niet erg, maar wel als dat vlees daar gewoon even ligt.
In de plastic verpakking.
En dat smelt zo lekker weg.

Van het ene uiterste...

Ik zou eindelijk weer eens een kort verhaal schrijven, had ik me voorgenomen. Echt kort. Maar dat het zo kort zou worden, had ik dan weer niet voorzien. Voor alle duidelijkheid: nee, het is niet autobiografisch. Dat zijn mijn verhalen nooit en dat is maar goed ook.

Noodweer

Ik heb geleefd zoals hij dat wilde.

.

Om een lang verhaal kort te maken

Toen ik begon te schrijven, schreef ik korte verhalen met de nadruk op kort. Anderhalf tot twee A4'tjes. Schrijven was een feest, een adrenalinekick waar niets tegenop kon. Ik kreeg een inval, spon die in mijn hoofd uit tot een verhaal en ging dan zitten om te schrijven. Ik schreef in een roes, zonder pauze. In een recordtijd naar de finish. Bijkomen met een stijve nek en zere vingers van de inspanning, herlezen en enkele dingen aanpassen, klaar.

Mijn verhalen worden steeds langer. De gemiddelde lengte ligt rond de 20 pagina's. Ze zijn ook anders, gecompliceerder. Mijn kórte korte verhalen draaiden om het thema wraak. En wraak is nu eenmaal niet gecompliceerd. Natuurlijk kun je een ingewikkeld plan verzinnen om wraak te nemen, maar wraak op zich is glashelder.

Dat waren mijn verhalen ook. Eén hoofdpersoon, een simpel plot, geen dialoog. Hoofdpersoon maakt iets mee, staat hem of haar niet aan, slaat terug. Einde.

Mijn nieuwere verhalen hebben meerdere personages met verschillende motieven, de karakters zijn minder eendimensionaal en er is dialoog. Daardoor is het schrijven ingewikkelder geworden. Aan de ene kant is dat leuk, aan de andere kant verlang ik soms terug naar mijn oude verhalen.

Alleen... het lukt me niet meer om zo te schrijven. Ik heb het geprobeerd, maar wat voorheen gewoon gebeurde, is nu een kunstgreep. En daar vaart alleen de papiermand wel bij.

Toch ga ik het nog één keer proberen.
Van A naar B zonder oponthoud.
En me vooral niet laten afleiden door de stemmen van de personages die ik daarmee straal negeer.

De kracht van een boek

Vandaag is het 29 februari. Een bijzondere dag en een goede aanleiding om 'De torens van februari' te herlezen. Dat heb ik al minstens tien keer gedaan, maar nog steeds laat ik me vangen door de sfeer van het verhaal; geheimzinnig, vreemd en drukkend.

'De torens van februari' is een boek van mijn favoriete jeugdboekenschrijfster Tonke Dragt. De schrijfster heeft altijd volgehouden dat het niet haar eigen werk is, maar het dagboek van de jongen Tom Wit. "Ik heb niets aan het relaas toegevoegd, het alleen 'leesbaar' en overzichtelijk gemaakt," schrijft ze in het voorwoord.

Tom Wit schrijft het dagboek in 1964, als hij een maand verblijft in een parallelle wereld die de onze alleen raakt in een schrikkeljaar, op 29 februari en 1 april. Hij reist erheen door het uitspreken van een woord en komt aan zonder geheugen, al roepen sommige dingen vage herinneringen op. In zijn dagboek noteert hij wat hij beleeft in die wereld die vreemd en vertrouwd is, onbekend en mooi, maar ook gevaarlijk. Op 1 april (hij herinnert zich eindelijk het woord) keert hij terug naar onze wereld, om op 29 februari 1968 opnieuw te vertrekken. Tonke Dragt krijgt het dagboek enige jaren later in handen en laat het in 1973 in boekvorm uitgeven.

'De torens van februari' is dus 39 jaar oud, maar niet gedateerd. Het is bedoeld voor de jeugd, maar niet kinderlijk. Het is tijdloos en het heeft een bijzondere kracht: ik lees het zoals ik het als kind las, ademloos en in de ban van het verhaal. En het geeft me iets terug dat ik als volwassene ben kwijtgeraakt: het gevoel dat alles mogelijk is en dat werkelijkheid een rekbaar begrip is.

Als je maar op de juiste tijd op de juiste plaats bent. En als je het juiste woord weet te vinden.